Işık kirliliğinin olmadığı bir yerde yüzümüzü gökyüzüne çevirdiğimizde yüzlercesini gördüğümüz yıldızlardan etkilenmeyenimiz yoktur. 7’den 70’e kime sorulsa yüzünü gökyüzüne çevirdiği zaman gördüğü yıldızlar, gezegenler ve diğer bütün gökcisimlerinin nasıl oluştuğu birbirleri ile olan ilişkileri bizleri nasıl etkilediği konularında bilmek istenilenlerin ne kadar çok olduğu görülmektedir. Kasım, 2014’te tamamlanan ve Adıyaman Üniversitesi Merkezi Araştırma Laboratuvarı bünyesindeki gözlemevinde bulunan 60 cm’lik teleskop (ADYU60) ile Şubat, 2015’de ilk ışık alınmış ve test gözlemlerinden oluşturulan sistemin kalitesi görülmüştür. Test gözlemlerinde, M1 (Yengeç Bulutsusu), M51 (Girdap Gökadası), M13 (Küresel Yıldız Kümesi), vb. objelerin gözlemi filtre kullanılmadan yapılmıştır. Küçük çaplı (~ 60 cm) teleskoplarla anlık ‘flare (parlama)’ yapan ve son yıllarda çok ilgi gören ‘transient (geçici)’ kaynakların gözlemleri astronomi bilimine büyük katkılar sağlamaktadır. Gama Işın Patlamaları, Aktif Galaktik Çekirdek, Nova, Kataklismik Değişen Yıldız, Süpernova gibi geçici kaynakların optik gözlemleri yapılarak farklı dalga boylarındaki eş zamanlı gözlemleri ile elde edilen bilimsel bulgular birleştirilerek ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel çalışmalar yapılması amaçlanmaktadır.
Bunun yanı sıra her yaş grubundaki insanların astronomiye olan ilgilerini arttırmak ve bu konuda bilinen genel yanlışlıkları düzeltmek ve eksik bilgileri tamamlayabilmek öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Ayrıca özellikle ilkokul çağındaki çocuklar başta olmak üzere her yaş grubuna çıplak göz ve teleskop ile gökyüzünü tanıtma ve özellikle güneş sistemimizdeki gezegenleri ve onların uydularını gözlemleyerek astronomi konusundaki gökyüzü gözlemi tecrübesi kazanmalarını sağlamaktır. Çeşitli eğitim kurumlarında (ilköğretim kurumları, liseler, yüksekokullar ve üniversiteler) ilgili yaş grubuna hitap eden popüler astronomi konularında seminerler verilerek halkın ilgisini çekebilmektir. Adıyaman Üniversitesinde yapımına başlanan ve büyük ölçüde tamamlanan Gözlemevi binasına bu proje ile alınması istenilen cihazların gelmesi ile hem bilimsel çalışmalar hem de gözlemevine ziyarete gelen öğrenci ve velilerinin bu gökyüzüne olan ilgi ve meraklarına karşılık verilerek onların interaktif olarak yararlanabilecekleri bilim merkezi haline getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu yazı aynı zamanda Adıyaman Üniversitesi Akademi Dergisi Nisan 2015 sayısında yayınlanmıştır.
Doç Dr. Eda Sonbaş
Kaynak: Türk Astronomi Derneği Aylık Bülteni: Gökyüzü – Haziran 2015, Sayı:58, Sayfa:5
