Nazca Çizgileri, Peru’nun Lima kentinin yaklaşık 400 kilometre güneyindeki Peru kıyı ovasında yer alan dev jeogliflerden (toprağa kazınmış tasarımlar veya motifler) oluşan bir koleksiyondur. Güney Amerika’daki antik Nazca kültürü tarafından yaratılan ve çeşitli bitki, hayvan ve şekilleri tasvir eden 2.000 yıllık Nazca Çizgileri, devasa boyutları göz önüne alındığında ancak havadan bakıldığında tam olarak anlaşılabilmektedir. Üzerinde 80 yılı aşkın süredir çalışılmasına rağmen, 1994 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan jeoglifler araştırmacılar için hâlâ bir gizem.
Nazca Çizgileri Nedir?
Nazca Çizgilerinin üç temel türü vardır: düz çizgiler, geometrik tasarımlar ve resimsel temsiller.
Kıyı düzlüğünde bazıları 30 mil (48 km) uzunluğunda olan 800’den fazla düz çizgi bulunmaktadır. Buna ek olarak, üçgen, dikdörtgen ve yamuk gibi temel şekillerin yanı sıra spiraller, oklar, zig-zaglar ve dalgalı çizgiler içeren 300’den fazla geometrik tasarım vardır.
Nazca Çizgileri belki de en çok, bazıları 1.200 feet (370 metre) uzunluğunda olan yaklaşık 70 hayvan ve bitkinin temsilleriyle bilinir. Örnekler arasında örümcek, sinek kuşu, kaktüs bitkisi, maymun, balina, lama, ördek, çiçek, ağaç, kertenkele ve köpek bulunmaktadır.
Nazca halkı ayrıca insansı bir figür (“Astronot” lakaplı), eller ve tanımlanamayan bazı tasvirler gibi başka formlar da yaratmıştır.
2011 yılında bir Japon ekibi, yaklaşık 4,2 metre uzunluğunda ve 3,1 metre genişliğinde, diğer Nazca figürlerinden çok daha küçük olan ve havadan yapılan araştırmalarda kolayca görülemeyen bir baş kesme sahnesini temsil ettiği anlaşılan yeni bir jeoglif keşfetti. Nazca halkının “kupa kafaları” topladığı bilinmektedir ve 2009 yılında yapılan bir araştırma, kupa kafataslarının çoğunun (dış kültürlerden ziyade) birlikte gömüldükleri insanlarla aynı popülasyonlardan geldiğini ortaya koymuştur.
Aynı ekip 2016 yılında, bu kez 98 fit uzunluğunda (30 metre uzunluğunda), çok sayıda bacağı ve benekli işaretleri olan ve dilini dışarı çıkaran efsanevi bir yaratığı tasvir eden başka bir jeoglif buldu.
2018’de ise Perulu arkeologlar bölgede 50’den fazla yeni jeoglif keşfettiklerini ve drone teknolojisini kullanarak yer işaretlerini daha önce görülmemiş ayrıntılarla haritalandırdıklarını duyurdular.
Nazca Çizgileri Nasıl Oluşturuldu?
Antropologlar, Nazca Çizgilerinin çoğunu M.Ö. 100 civarında başlayıp M.S. 1 ila 700 yılları arasında gelişen Nazca kültürünün yarattığına inanmaktadır. Nazca’dan daha eski olan Chavin ve Paracas kültürleri de bazı jeoglifleri yaratmış olabilir.
Nazca Çizgileri, 75.000 hektardan fazla alana yayılan ve dünyanın en kurak yerlerinden biri olan arkeolojik bir alan olan Rio Grande de Nasca nehir havzasının çöl düzlüklerinde yer almaktadır.
Çöl zemini, koyu pas renginde demir oksit kaplı çakıl taşlarından oluşan bir katmanla kaplıdır. Eski insanlar tasarımlarını, üstteki 12 ila 15 inçlik kayayı kaldırıp alttaki daha açık renkli kumu ortaya çıkararak oluşturmuşlardır. Muhtemelen küçük ölçekli modellerle başlamışlar ve büyük tasarımları oluşturmak için modellerin oranlarını dikkatlice artırmışlardır.
Bilinen jeogliflerin çoğu figürlerin sadece kenarlarındaki kayaların kaldırılmasıyla (bir tür dış hat oluşturarak), diğerleri ise iç kısımdaki kayaların kaldırılmasıyla oluşturulmuştur.Çölde yağmur, rüzgar ve erozyonun az olması nedeniyle jeoglifler yüzyıllar boyunca büyük ölçüde zarar görmeden kalmıştır.
Nazca Çizgileri ve Dünya Dışı Yaşam?
Perulu bir arkeolog olan Toribio Mejia Xesspe, 1926’da çizgiler üzerinde sistematik bir çalışma başlattı, ancak jeoglifler ancak 1930’larda pilotlar üzerlerinden uçtuğunda yaygın bir ilgi gördü. Uzmanlar o zamandan beri Nazca Çizgilerinin amacını tartışmaktadır.
1930’ların sonu ve 1940’ların başında Amerikalı tarihçi Paul Kosok jeoglifleri yerden ve havadan inceledi. İncelediği çizgilerden birinin kış gündönümü civarında güneşe göre konumuna dayanarak, jeogliflerin astronomiyle ilgili bir amacı olduğu sonucuna vardı.
Kısa bir süre sonra Alman arkeolog ve çevirmen Maria Reiche de tasarımların astronomik ve takvimsel bir amacı olduğu sonucuna vardı. Ayrıca bazı hayvan jeogliflerinin gökyüzündeki yıldız gruplarını temsil ettiğine inanıyordu.
Ancak 1960’ların sonu ve 1970’lerin başında, aralarında Amerikalı astronom Gerald Hawkins’in de bulunduğu diğer araştırmacılar Nazca Çizgileri’ni incelediler ve jeogliflerin astronomik açıklamasına katılmadılar.
Nazca Çizgilerinin Amacı
Daha yeni araştırmalar, Nazca Çizgileri’nin amacının Peru kıyı ovasının kurak topraklarında değerli bir meta olan suyla ilgili olduğunu öne sürdü. Jeoglifler bir sulama sistemi ya da su bulmak için bir rehber olarak değil, daha ziyade tanrılara yönelik bir ritüelin parçası olarak, çok ihtiyaç duyulan yağmuru getirme çabası olarak kullanılmıştır.
Bazı akademisyenler bu teorinin kanıtı olarak, bazıları yağmur, su veya bereket sembolü olan ve diğer antik Peru sitelerinde ve çanak çömleklerde bulunan hayvan tasvirlerine işaret ediyor.
2015 yılında Amerikan Arkeoloji Derneği’nin 80. yıllık toplantısında sunum yapan araştırmacılar, Nazca Çizgileri’nin amacının zaman içinde değiştiğini savundu. Başlangıçta, Peru tapınak komplekslerine giden hacılar jeoglifleri ritüel geçiş yolları olarak kullandılar. Daha sonraki gruplar, dini bir ayinin parçası olarak, çizgilerin kesiştiği noktada seramik kapları yere vurarak parçalamışlardır.
Koruma Sorunları
Dünyadaki diğer kalıntıların aksine Nazca Çizgileri, konumları sayesinde kasıtsız tahribattan büyük ölçüde korunmuştur. Ancak jeoglifler tamamen güvende değil.
2009 yılında, Nazca Çizgileri kaydedilen ilk yağmur hasarı örneğini yaşadı. Amerika kıtasındaki neredeyse tüm ülkeleri Pasifik kıyısına bağlayan bir yol ağı olan Pan-Amerikan Otoyolu’ndan akan şiddetli sağanak yağışlar, el şeklindeki jeoglifin üç parmağına kum ve kil bıraktı.
Beş yıl sonra, çevre grubu Greenpeace bir medya gösterisi sırasında sinek kuşu jeoglifinin yakınındaki bir alana zarar verdi. Aktivistler, yenilenebilir enerjiyi teşvik eden büyük bir yazı yerleştirmek için çölün yasak bölgesine girip, sinek kuşunun yanındaki kayaların üst katmanını bozdular.
2018 yılında ise ticari bir kamyon şoförü Nazca Çizgileri’nin bir kısmının üzerine sürerek yaklaşık 50 metreye 100 metre bir alanda derin hasar bıraktıktan sonra tutuklandı. Kamyon şoförünün neden olduğu hasar, alanların daha fazla güvenlik ve gözetim altına alınması çağrılarını yeniledi.
