NASA 50 yıldan uzun bir süre sonra Ay’a gidecek ilk astronot ekibini belirledi.Uzay ajansı 3 Nisan Pazartesi günü, Ay’ın etrafında uçmak üzere Artemis 2 görevine çıkacak dört astronotu açıkladı. Mürettebatın Apollo programından bu yana Ay’a giden ilk astronotlar olması bekleniyor.
Artemis 2 mürettebatında komutan Reid Wiseman, pilot Victor Glover ve görev uzmanları Christina Koch ve Jeremy Hansen yer alıyor. Hansen, ABD ve Kanada arasındaki bir anlaşma kapsamında uçan bir Kanada Uzay Ajansı (CSA) astronotudur. Dünya yörüngesinden ayrılıp Ay’a uçan ilk Amerikalı olmayan kişi olacak.
Artemis 2 mürettebatı Pazartesi günü Houston’daki Johnson Uzay Merkezi yakınlarında bulunan NASA’nın uçak operasyonlarına ev sahipliği yapan Ellington Field’da düzenlenen bir etkinlikte açıklandı. NASA Yöneticisi Bill Nelson ve diğer ajans liderlerinin de katıldığı etkinlikte, şu anda Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) bulunan üç astronot dışında, aktif astronot kadrosunun neredeyse tüm üyeleri hazır bulundu.
2024’ün sonlarında fırlatılması hedeflenen Wiseman, Glover, Koch ve Hansen, NASA’nın Orion uzay aracıyla Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’ndeki 39B pistinden bir Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketi üzerinde havalanacak. Bu, hem kapsülün hem de güçlendiricinin astronotlarla birlikte ilk kez uçacağı ve 2022’deki mürettebatsız Artemis 1 test uçuşundan sonra her iki aracın birlikte yalnızca ikinci fırlatılışı olacak.
10 günlük Artemis 2 görevi Ay’ın yörüngesine girmeyecek ya da Ay’a iniş yapmayacak, bunun yerine hibrit bir serbest dönüş yörüngesi izleyecek. Orion, Dünya etrafındaki yörüngesini yükseltmek için birden fazla manevra yapmak üzere Avrupa yapımı hizmet modülünü kullanacak ve sonunda mürettebatı, Dünya’nın yerçekiminin uzay aracını Ay’ın yanından uçtuktan sonra doğal olarak eve geri çekeceği bir Ay serbest dönüş yörüngesine yerleştirecektir.
Ay’a gitmek üzere Dünya yörüngesinden ayrılmadan önce mürettebat SLS üst kademesini (geçici kriyojenik itiş kademesi veya ICPS olarak adlandırılır) yakınlık operasyonları için bir hedef olarak kullanacak ve Orion’u manuel olarak uçurma becerilerini test edecek.
Mürettebat ayrıca Ay’a doğru yola çıkmadan önce uzay aracının yaşam destek, iletişim ve navigasyon sistemlerini de test edecek. Artemis 2 mürettebatı Ay yüzeyinin 6,479 mil (10,427 kilometre) yakınına gelecek ve Ay’ın uzak tarafının 6,400 mil (10,300 km) ötesine gidecek. İnsanoğlunun şimdiye kadar uzayın derinliklerine yaptığı seyahatlerden daha uzak olan bu noktadan Orion’un pencerelerinden hem Dünya’yı hem de Ay’ı görebilecekler.
Artemis 2 görevi, Orion’un Pasifik Okyanusu’nda, Kaliforniya kıyılarına inmesiyle sona erecek ve burada ABD Donanma gemileri ve NASA ekipleri mürettebat ve uzay aracını karşılamak ve kurtarmak üzere hazır bulunacak. Başarılı bir uçuş NASA’yı, ilk kadın ve bir sonraki Amerikalının 2025’in sonlarında Ay’ın güney kutbuna inmesi planlanan, insanları Ay yüzeyine geri getirecek ilk görev olan Artemis 3’e hazırlayacaktır.
Artemis 2 mürettebatının atanmasıyla birlikte NASA hem astronotların tek başlarına hem de fırlatma yaklaştıkça görevi yerden izleyecek olan görev kontrol ekibiyle entegre bir şekilde eğitim seanslarına başlayacak. Mart ayında mühendisler Artemis 2 SLS çekirdek aşaması için beş ana yapının entegrasyonunu tamamladılar. Orion uzay aracı, Avrupa hizmet modülü, ICPS ve SLS katı roket segmentleri Kennedy Uzay Merkezi’nde uçuş için hazırlanmakta ya da fırlatma aracının bir parçası olarak istiflenmeyi beklemektedir.
Artemis 2’nin dört mürettebatı şu anda aktif olan 41 NASA astronotu ve dört CSA astronotu arasından seçildi. Karar, astronot ofisi şefi Joe Acaba, uçuş operasyonları müdürlüğü başkanı Norm Knight ve Johnson Uzay Merkezi müdürü Vanessa Wyche’ye aitti.
Ekipte daha önce uzayda uçmuş üç deneyimli astronot ve Artemis 2’nin ilk fırlatılışı olacağı bir astronot yer alıyor.
47 yaşındaki Wiseman ilk görevi olan 2014 ISS uçuşunda Dünya yörüngesinde 165 gün geçirmişti. Baltimore, Maryland doğumlu ve ABD Donanması’nın eski savaş pilotu olan Wiseman, 2009 yılında NASA’nın 20. astronot sınıfına seçildi. Wiseman kısa bir süre önce 2020’den 2022’ye kadar NASA’nın astronot ofisinin şefi olarak görev yaptı.
Wiseman, “Artemis programında sürekli söylediğimiz üç kelime var ve bunlar “Gidiyoruz” ve herkesin bunları söylemesini istiyorum.” dedi.
46 yaşındaki Glover 2013 yılında NASA astronotu oldu. SpaceX’in ilk operasyonel mürettebatlı uzay uçuşunun (Crew-1) pilotu olarak uçtu ve 2021’de ISS’de 167 gün geçirdi. Kaliforniya, Pomona’da doğan Glover, ABD Donanması’nda mühendis ve kaptan olarak görev yapmıştır. Glover bir uzay istasyonu mürettebatında görev yapan ilk siyahi astronottur.
Glover, “Kutlamamız gereken çok şey var ve bu, açıklanan dört isimden çok daha fazlası” dedi. “İnsanlık tarihindeki bu anı kutlamamız gerekiyor çünkü Artemis II aya yapılacak bir görevden daha fazlası ve insanları ayın yüzeyine göndermeden önce gerçekleşmesi gereken bir görevden daha fazlası. Bu, insanlığı Mars’a götürecek yolculuğun bir sonraki adımıdır.”
“İnsanlı uzay uçuşu bir bayrak yarışı gibidir ve bayrak Mercury, Gemini, Apollo, Skylab, Apollo-Soyuz, Mir, Space Shuttle, Uluslararası Uzay İstasyonu, ticari mürettebat ve şimdi de Artemis görevleriyle nesilden nesile ve mürettebat üyesinden mürettebat üyesine geçmiştir. Bu konudaki rolümüzün farkındayız. Bu bayrağı taşıma ayrıcalığına sahip olduğumuzda, sizleri gururlandırmak için iyi bir yarış çıkarmak üzere elimizden geleni yapacağız” dedi.
44 yaşındaki Koch, Grand Rapids, Michigan’da doğdu ve Jacksonville, Kuzey Carolina’da büyüdü. NASA’nın 2013 yılında seçilen 21. astronot sınıfının bir üyesi olan Koch, 328 günle Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bir kadın tarafından gerçekleştirilen en uzun görev rekorunu kırdı. Koch, 2019’da kaldığı süre boyunca, tamamı kadınlardan oluşan ilk uzay yürüyüşünün de yarısını gerçekleştirdi. Koch bir mühendis ve eski ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) istasyon şefi.
“Astronot arkadaşlarım bize sürekli sorulan sorulardan birinin ‘Heyecanlı mısın?’ olduğunu bilirler. Ve size söyleyebilirim ki, bu görevi düşündüğümde… heyecanlı mıyım? Kesinlikle,” diyor Koch. “Benim asıl sorum, ‘Heyecanlı mısın?'”
47 yaşındaki Hansen, 2009 yılında Kanada’nın astronot birliğine katılmak üzere seçildi. Kanada Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde albay olan Hansen, Ontario, Londra’da doğdu. Artemis 2 onun uzaydaki ilk seferi olacak olsa da Hansen 2014 yılında Aquarius sualtı laboratuvarında akuanaut olarak görev yapmış ve bir yıl önce Avrupa Uzay Ajansı’nın CAVES astronot eğitim kursunun bir parçası olarak “cavenaut” olarak görev almıştı.
Hansen’in Artemis 2’deki koltuğu “Kanada-ABD Geçit Antlaşması “nın bir parçası NASA ve CSA arasında imzalanan ve NASA’nın Ay yörüngesinde inşa edilecek insanlı Geçit platformunu işletmek için gereken tüm harici robotları denetlemesini ve işletmesini öngören bir anlaşma. Anlaşma ayrıca Kanadalı bir astronotun gelecekteki bir Artemis görevinin mürettebatının bir parçası olarak Gateway’e uçmasını da içeriyor.
Hansen, “Bir Kanadalının Ay’a gitmesinin beni gülümseten iki nedeni var” dedi. “Birincisi Amerikan liderliği. Amerika Birleşik Devletleri’nin Ay’a kendi başına gitmeyi seçebileceği hiçbirimizin aklından geçmiyor. Ancak Amerika on yıllar boyunca küresel bir ekip oluşturmak için çok bilinçli bir seçim yaptı ve benim tanımıma göre bu gerçek liderliktir. İkinci neden ise Kanada’nın yapabilirim tavrıdır” dedi.
Her ne kadar Artemis 2 mürettebatı NASA’nın 50 yılı aşkın bir süredir Ay’a göndereceği ilk mürettebat olsa ve Dünya’nın en yakın komşusuna uçacak bir sonraki insanlar olmaları beklense de, şu anda planlanan en az iki mürettebatlı Ay görevi daha var. NASA’nın Artemis 3 insan iniş sistemi (HLS veya lunar lander) için ortağı olan SpaceX, şu anda geliştirilmekte olan Starship uzay aracını kullanarak Ay’ın etrafında uçmak için özel olarak finanse edilen iki uzay uçuşu rezervasyonu yaptı.
Japon milyarder Yusaku Maezawa tarafından finanse edilen dearMoon projesi, Aralık 2022’de sekiz sanatçıdan oluşan mürettebatını belirledi. İki ay önce ABD’li işadamı ve ilk “uzay turisti” Dennis Tito, kendisinin ve eşinin SpaceX’in ikinci ay çevresi görevinde uçma niyetlerini açıkladı. Her iki fırlatma için de program halen planlanmaktadır.
Artemis 2’nin önce fırlatılması halinde Wiseman, Glover, Koch ve Hansen Ay’a giden 25 ila 28. insanlar olacaklar. Ay’ı ziyaret eden ilk astronotlar 1968 yılında Frank Borman, Jim Lovell ve William Anders’ten oluşan Apollo 8 ekibiydi.
NASA, Artemis programının, astronotların Mars’a astronot göndermek için gereken beceri ve teknikleri öğrenebilecekleri, Ay’da ve çevresinde sürdürülebilir bir insan varlığına yol açmasını amaçlamaktadır.
