Voyager 1 , NASA tarafından fırlatıldığı 5 Eylül 1977’den bu yana hizmet vermeye devam eden 815 kiloluk bir insansız uzay aracıdır. Jüpiter ve Satürn’ü ziyaret etmiş, bu gezegenlere ait uyduların detaylı fotoğraflarını elde eden ilk araç olmuştur.Üzerinde bulunan Altın Plak ise 1977’de fırlatılan Voyager uzay araçlarında bulunan gramofon kayıtlarıdır. Plakta, dünya dışı akıllı yaşam formlarının ya da gelecekteki insanların bulması niyetiyle dünyadaki hayatın ve kültürlerin çeşitliliğini gösteren seçilmiş sesler ve görüntüler bulunmaktadır. Voyager-1 40.000 yıl sonra Zürafa takımyıldızındaki 17.6 ışık yılı uzakta bulunan AC+79 3888 yıldızına ulaşacaktır.
Uzay araçları yıldızlar arası mesafelerle kıyaslandığında çok çok küçük olduğundan uzayın derinliklerindeki uygarlıklar tarafından bulunma ihtimali çok düşüktür, özellikle de araçlar bir süre sonra elektromagnetik ışımayı tamamen kestiğinde. Voyager uzay araçları dünyadışı uygarlıklar tarafında bulunsa bile Voyager-1’in en yakın yıldıza 40.000 yılda ulaşabileceği düşünüldüğünde bu çok uzak bir gelecekte olacaktır.
İçerik
Plağın içeriği, başkanlığını Carl Sagan’ın yaptığı bir komite tarafından seçilmiştir. Sagan ve çalışma arkadaşları 115 görüntüyü ve dalga, rüzgar, gök gürültüsü, hayvan sesleri gibi çeşitli doğal sesleri bir araya getirmişlerdir. Ayrıca değişik kültürlerden ve dönemlerden müzikleri, 55 dilde sesli dilek ve selamlamaları ve Başkan Jimmy Carter ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kurt Waldheim’im yazılı mesajları eklenmiştir.
Görüntü koleksiyonu siyah-beyaz ve renkli fotoğraflardan ve diyagramlardan oluşmaktadır. İlk görüntüler matematiksel ve fiziksel nicelikleri, güneş sistemini ve gezegenleri, DNA’yı, insan anatomisini ve üremesini gösteren bilimsel içeriklidir. Koleksiyonda sadece insanların değil hayvanların, bitkilerin ve doğal manzaraların da bulunmasına dikkat edilmiştir. İnsanlığa ait görüntüler, kültürleri geniş kapsamlı bir şekilde resmetmektedir. Bu görüntüler yemekleri, mimari eserleri, insan portrelerini ve insanların günlük yaşamlarını göstermektedir. Birçok fotoğrafa zaman, boyut ya da kütle ölçekleri eklenmiştir. Bazı görüntüler kimyasal bileşiklerin gösterimini içermektedir. Görüntülerde kullanılan tüm ölçü birimleri uzayın her köşesinde ve aynı tutarlılıkta bulunabilecek fiziksel niceliklerdir.
NASA’nın Pioneer plağındaki çıplak kadın ve erkek çizimlerinden aldığı tepkiler ve eleştirilerden sonra ajans Sagan ve iş arkadaşlarına çıplak kadın ve erkek fotoğraflarını plağa eklemelerine izin vermemiştir. Sadece bir çiftin silüeti eklenmiştir.
Pioneer plağında bulunan pulsar haritası ve hidrojen molekülü diyagramı da plaklara eklenmiştir.
115 görüntü 512 dikey çizgiden oluşan analog bir formda kodlanmıştır. Plağın geri kalanı 16⅔ devir/dak hızında dinlenebilen ses kayıtlarıdır.
Voyager’da bulunan Türkçe ses kaydında söylenen: ”Sayın Türkçe bilen arkadaşlarımız, sabah şerifleriniz hayrolsun.”
Kaydın biraz aksanlı olması seslendiren kişinin Türkçe bilen bir yabancı ”Peter Ian Kuriholm” olması.
Plağın Çalışması
Plak kutusunun sol üst köşesinde kolayca farkedilen gramofon kaydının ve gramofon iğnesinin çizimi bulunmaktadır. Iğne kaydı baştan çalacak şekilde doğru pozisyondadır. Plağın bir turuna karşılık gelen 3.6 saniyelik zaman, hidrojen atomunun temel geçiş süresi olan saniyenin 0.70 milyarda birine karşılık gelen zaman birimi cinsinden ikilik sayı sistemi kullanılarak yazılmıştır. Çizimler plağın dıştan içe doğru çalınması gerektiğini göstermektedir. Bu çizimin altında plağın ve iğnenin yandan görünüşü çizilmiş, plağın bir yüzünün çalma süresi (1 saat) ikilik sayı sistemiyle yazılmıştır.
Sağ üst köşede görüntülerin kayıtlı sinyallerden nasıl geri oluşturulacağı gösterilmiştir. Üstteki çizim bir görüntünün başlangıcındaki tipik sinyali göstermektedir. Görüntü bu sinyalden elde edilmektedir. Sıradan bir televizyondaki gibi dikey çizgilerin seri halinde taranmasıyla görüntü oluşur. Her çizgi için tarama süresi 8 milisaniyedir.
Sol alttaki çizim daha önce Pioneer 10 ve 11’deki plaklarda da bulunan pulsar haritasıdır. Bu haritada güneş sisteminin yeri 14 pulsar referans alınarak belirtilmiştir. Sağ alt köşedeki iki çember hidrojen atomunun en düşük iki durumunu göstermektedir. Bu durumlardan birinden diğerine geçiş süresi temel zaman birimi olarak kullanıldığını belirtmek için iki çember arasına bir çizgi çizilmiş ve 1 rakamı konmuştur.
Materyal
Plak altın kaplama bakırdan yapılmıştır. Plak kutusu alüminyumdur ve ultra saflaştırılmış uranyum-238 isotopuyla kaplanmıştır. uranyum-238’in yarı ömrü 4.51 milyar yıldır. Plağa ulaşan bir uygarlık uranyumun, radyoaktif bozunmadan oluşan elementlere olan oranına bakarak plağın yaşını belirleyebilir.
Birdünyamüzik isimli müzik blog’umda Voyager altın plaklar ve Nasa’nın Beatles ile bir dargın bir barışık hikayesini yazıyorum. Kaynak tararken yazıya denk geldim. Gayet derli, toplu bir çalışma olmuş. Elinize sağlık. Site kaynaklarına bu yazıyı da ekleyeceğim.
Teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılar diliyoruz.