Bilim adamları, ilk kez uzayda bir yıldızın kara delik içinde yok oluş sürecini tüm aşamalarıyla kayda geçirdi.
ABD Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmacıları, NASA’nın Swift uydu teleskobunun uzak bir galakside günümüzden 290 milyon yıl önce Güneş benzeri yıldızın dev bir kara deliktarafından yutulduğu gök olayının optik ve mor-ötesi yansımalarını tespit ettiğini duyurdu.
“ASASSN-14li” adıyla anılan gök olayında Güneş’e benzeyen yıldızın, galaksinin merkezinde, Güneş’ten 13 kat büyük kara deliğe fazlaca yaklaşması sonucu bir girdaba yakalandığı ve kara deliğin yüksek çekim gücüyle parçalanana kadar girdap içinde sürüklendiği belirtildi.
Kara deliğin yıldızın büyük bölümünü yuttuğu, parçalanan kısımların ise kara delik dışında, yörüngede sürekli dönen bir disk içinde birbirlerine çarparak yok olduğu kaydedildi.
Bilim tarihinde bir ilk
Araştırmacılar, gözlemin kara deliklerin yıldızları yutmasıyla ilgili yeni bilgileri ortaya çıkardığı, özellikle yıldızın parçalanmasına ve geride kalan parçaların kara delik çevresinde birbirine çarparak ufalanmasına dair gözlemlerin bilim tarihinde bir ilk olduğu vurgulandı.
Swift misyonunun baş araştırmacısı Dheeraj Pasham, “(Yıldızın kara delik içinde yok olmasından) bir ay sonra X ışınlarında parlaklık değişimleri olduğunu, yıldızın daha önce kaydettiğimiz optik ve mor-ötesi ışımalarına benzer yansımaların oluştuğunu gözledik. Bu optik ve mor ötesi yansımaların, kara deliğin uzağında, yörüngede eliptik akışlar halinde dönen materyallerin birbirine çarpmasıyla oluştuğunu düşünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmanın bulguları “The Astrophysical Journal Letters” dergisinde yayımlandı.
Kaynak: AA
bu korkunc kara delikler onune gelen yildizlari cekim kuvettiyle icine cektigi ve o yildizlardan evrenin baskan bolgelerinde yeni yildizlari olusturacagini dusunuyorum everimizin yasi cok buyuk eger onune duramadigimiz karadelikler kontrolsuz buyumus olsaydi hepimizi bir bakteride daha kucuk hale sokmasi lazimdi bunun icin bir yildiz olur onunyerine diger yildiz olusur ornegin karadelik bir yildizi aldi icine karadelikte olusan solucan deligi sayesinde yeni yildizlar dogmasi gbi yoksa kara deliklerin onune duramazdik evren bir kara deligin icinde cokerdi her karadelik bir yildiz olusturur teorisindeyim benn
Olağanüstü peki o fotoğraf temsilimi
Karadeliklerin, enerjisi biten yıldızların kütlesel bir biçimde içine çökmesi sonucu oluştuklarını biliyoruz.
E = mc2 fizikte kütle-enerji eşitliğinin temel formülüdür. Yani bir anlamda ne kadar kütle o kadar enerji. Ne kadar enerji o kadar kütle. Kütlesi yok olan yıldız, bir anlamda hiç bir enerjisi olmayan sıfır alan, nötr bir bölge oluşturmaktadır. Henüz evrimini bitirmemiş yani enerjisi var olan, ışık, vs. yıldızlara karşı bir çekimsel alan oluşturarak içine çekmesi ile, enerjiyi ve kütleyi nötr hale getirmektedir. Bir nevi – kutubun + yı çekmesi gibi düşünebiliriz.
– Karadelikler, karşılaştıkları maddeler ile Kütlesel ve nötrlülük anlamında eşit hale geldiklerinde buharlaşabilirler. Zira bu eşitliği yanlız kütlesel anlamda değil, içine çöken yıldızın çökme kapasitesi ve yok olan enerji ilede orantılı olabilir.
– Kuramımca, bir anlamda karadelikler bir nevi dengesel işlev görmektedir. Enerjisi biten yıldız yada dengeyi bozabilecek fazla enerjinin yok edilmesi sistemidir.