Binlerce yıl öncesinden kalma fosillerden elde edilen genetik veriler, tarih öncesi canlıların nasıl yaşadığını, kalıtsal bilginin nesilden nesile nasıl aktarıldığını ve soyu tükenmiş canlıların geçmişteki popülasyonu hakkında bilgi sağlar. Bu veriler aynı zamanda paleogenomik çalışmalara yani soyu tükenmiş canlıların genetik verilerinin fosil araştırmaları sonucu yeniden bir araya getirilmesine de katkıda bulunur.
DNA zamanla bozulur. Bu yüzden dinozor gibi çok yaşlı fosillerden DNA’yı elde etmek imkânsızdır. Bugüne kadar bilinen en eski DNA, yaklaşık 700.000 yıl öncesine tarihlenen bir at fosiline aitti. Fakat 2021 yılında yayımlanan bir araştırmayla bu rekor kırıldı. Uluslararası bir grup bilim insanı, Kuzeydoğu Sibirya’da Krestovka ve Adycha nehirleri yakınında Kuvaterner Dönemi’nin Üst Pleyistosen Çağı’na ait olduğunu tahmin ettikleri iki farklı mamut fosili buldu.
Araştırmacılar DNA’yı permafrost adı verilen, Sibirya’da yıl boyunca donmuş hâldeki toprakta bulunan mamut azı dişlerinden elde etti. Moleküler saat yöntemi kullanılarak yapılan araştırmalarla DNA’nın yaşının 1 milyon yılın üzerinde olduğu tahmin edildi. Kemikler üzerinde yapılan jeolojik analizler ise bu tahmini doğruladı.
Pavel Nikolskiy (Rusya Bilimler Akademisi)
Elde edilen mamut dişine ait bir fosil örneği
Kaynak: Van der Valk, T. ve ark., “Million-year-old DNA sheds light on the genomic history of mammoths”, Nature, Cilt 591, s. 265-269, 2021.
