Ay’ın güney kutbunda bulunan yaklaşık 2500 kilometre çapındaki Aitken krater havzası altında esrarengiz bir kütle tespit edildi.
Aitken krater havzası, asteroit çarpması ile oluşmuş Güneş sisteminde bilinen en büyük krater havzasıdır. Çok büyük olmasına rağmen Ay’ın arka yüzünde olması sebebi ile Dünya’dan görülmemektedir.
Baylor Üniversitesi Gezegenler Jeofiziği Yardımcı Doçenti Peter B. James bu konuda yayınladığı araştırmasında, tespit edilen kütleyi bir benzetme yaparak anlatmak için “Büyük Hawaii adasının 5 katı büyüklüğünde gömülü bir metal yığını gibi düşünebilirsiniz” dedi. Bizim anlayacağımız şekilde söylemek gerekirse Kıbrıs adasının tamamının 5 katı büyüklüğünde bir metal yığınının krater çukurunun altında gömülü olduğunu düşünmek yerinde olacaktır.
Bilim insanları NASA’nın GRAIL görevinde topladığı Ay’ın kütle çekimi verilerini, Ay’ın yörüngesinden topografya verisi toplayan LRO uzay aracının topladığı veriler ile birleştirince Aitken krater havzasındaki anormalliği tespit etmişler.
Yapılan bilgisayar modellemesinde, demir-nikel içeren bir asteroidin Ay’a çarpıp bu krateri oluşturması ve içerdiği metallerin de yer kabuğunun altına dağılmış olması mümkün görünüyor.
Başka bir ihtimal olarak da, Ay’ın magma katılaşmasının son dönemimde oksitlerin bu bölgede toplanıp katılaşmış olabileceği belirtiliyor.
Peter B. James, 4 milyar yıl önce oluştuğu düşünülen Güney kutbu Aitken Havzasının güneş sisteminde bugüne kadar bozulmadan kalmış tek krater olduğunu ve felaketli çarpışmaların gezegenlerin üzerinde yaratacağı etkilerini anlamada çok faydalı olacağını belirtti.
Ay’ın insanlar tarafından uzun bir süreden beri inceleniyor olmasına rağmen daha bilinmeyen pek çok şey olduğu bir gerçek.
Kaynak: Phys.org https://phys.org/news/2019-06-mass-anomaly-moon-largest-crater.html
Orijinal araştırma: Peter B. James et al. Deep Structure of the Lunar South Pole‐Aitken Basin, Geophysical Research Letters (2019) DOI: 10.1029/2019GL082252
